Cinema Parenthèse #45

CINEMA PARENTHÈSE #45 en iMAL presenteren MOVING STATICS: DE FILMS VAN ARTHUR EN CORINNE CANTRILL.

In 1960 begonnen Arthur (1938-) en Corinne Cantrill (1928-2025) hun buitengewone filmcarrière. Vanaf dan en over een verdere periode van vijftig jaar werden ze de twee meest significante en productiefste figuren in de geschiedenis van de experimentele cinema. Samen werkten en verwezenlijkten ze meer dan 150 films. Hun werk is een intieme, zeer formele maar adembenemende filmische verkenning van het Australische landschap en hun directe woon- en werkomgeving, van de materiële kwaliteiten van de cinema en van de belangrijkste artistieke invloeden op hun werk en leven.

De Cantrills verkenden in hun filmisch onderzoek verschillende expressievelden, waaronder documentaire, experimentele film, expanded cinema, film-performance, geluidskunst met o.a veldopname, musique concrète, elektroakoestische en elektronische muziek en het maken van landschapsfilm. Voor dit laatste in het bijzonder toonden ze interesse in het leggen van relatie tussen filmvorm en lanschapsvorm. Beiden zijn ze het meest bekend om hun onderzoek naar het driekleuren scheidingsproces waarin ze zich toeleggen op de primaire kleuren in licht: rood, groen en blauw en hun complementairen cyaan, magenta en geel. Het driekleuren scheidingsproces houdt in dat ze dezelfde scène drie keer filmen op een zwart-wit negatief: eerst met een rood filter, vervolgens met een groen en ten slotte met een blauw filter. Nadien brengen ze deze drie stroken samen op één strook kleurenfilm, waarbij ze voor elke positionering de equivalente printerlichtkleur gebruiken.

Van 1971 tot 2000 publiceerden ze het belangrijke filmtijdschrift Cantrills Filmnotes dat ze zelfstandig produceerden.

Programma samengesteld door Keegan O'Connor, Audrey Lam en Daniel A. Swarthnas
In samenwerking met Art Cinema OffOff en Courtisane.

DEEL I

INLEIDING
Audrey Lam en Keegan O'Connor

MAKING WINDOW PICTURES
1960 | 16mm | b&w | sound | 12'00
In dit project, uitgevoerd in het Brisbane Creative Leisure Centre, krijgen kinderen reproducties te zien van glas-in-loodramen waarna ze vervolgens, met een minimum aan instructies, grote transparante afbeeldingen met zwart papier, gekleurd cellofaan en andere materialen zoals afgedankte röntgenfoto's en gestructureerde stoffen maken. De resultaten worden binnen het centre meegenomen en op vensterruiten bevestigd. Kleinere kinderen krijgen dezelfde materialen om gezichten te maken en voegen uit papier geknipte lichamen toe voordat ze deze aan de takken van een boom bevestigen, waar ze in de wind wapperen.

ADVENTURE PLAYGROUND, LONDON
1966 | 16mm | b&w | sound | 6'40
Een film over recreatie en leren, gemaakt tijdens het vierjarige verblijf van de Cantrills in Londen en beïnvloed door Herbert Read's ideeën over zelfsturend, creatief en vrij onderwijs voor kinderen. Het avontuurlijke speelterrein, waar activiteiten rond hoge bosbomen worden georganiseerd, biedt een ruimte waarin kinderen de omgeving kunnen vormgeven en herontwerpen volgens hun eigen spelgevoel. Een non-narratieve film met muziek en speelplaatsgeluiden als soundtrack.

HOME MOVIE - A DAY IN THE BUSH
1969 | 16mm | color/b&w | sound | 4'00
Deze film bestaat uit herhaalde bewegingen – bewegingen binnen het kader, van het kader af of in front met de camera - onderbroken door een 360° panoramisch shot. Home Movie verkent een gegeven ruimte en neemt door deze herhalingen soms de vorm aan van een gefilmd dagboek. Door het gezichtsveld voortdurend te doorkruisen, versterken de twee personages het gevoel van diepte. Aan het begin zijn ze slechts twee verre stippen in een brede shot, terwijl aan het einde een van hun gezichten het hele frame in beslag neemt.

AT ELTHAM - A METAPHOR ON DEATH
1973-74 | 16mm | color | sound | 24'00
Deze film werd opgenomen in Eltham, Victoria, en is een bestudering van twee klassieke Australische bushomgevingen: de rivier gezien doorheen gombomen en de heuvels die uniform bedekt zijn met Eucalyptussen. Het is een stiltemoment en roept het gevoel op dat je in deze leefomgeving kan reageren met een langzamer en natuurlijker levensritme.

Op formeel niveau is deze film een onderzoek naar de mogelijkheden om de mechanische functies van de Bolex-camera handmatig te bespelen: het fademechanisme, de scherpstelling en het diafragma van de lens om het licht, de kleur en de definitie van het landschap te wijzigen. Door middel van een geschakeerd en onderbroken reeks korte zichten op een zwaar bebost landschap, gezien door verschillende gradaties van lichtintensiteit door het toedoen van het sluiten of openen van de camerasluiter, presenteert de film een lyrische assemblage van licht en donker, van stralende zonneschijn en zware schaduwen. De natuurlijke ritmes van tijd, met scheiding tussen dag en nacht, worden doorbroken, verdicht en herschikt door de camera. Gedurende dit proces wijzigt onze perceptie van het landschap radicaal doordat de hoeveelheid licht die onze ogen ontvangen wordt gemanipuleerd.

Lees meer

DEEL II

EARTH MESSAGE
1970 | 16mm | color | sound | 23'00
Earth Message geeft een beeld op de Australische bush, gefilmd in de winter rond de bergen en heuvels in het binnenland bij Canberra. Met de verzameling en accumulatie van zorgvuldig gelaagde beelden en gechoreografeerde camerabewegingen is de film de persoonlijke reactie van de Cantrill’s op hun terugkeer naar het Australische landschap na vier jaar Londen. De soundtrack bestaat uit Aboriginal muziek uit het Northern Territory.

OCEAN AT POINT LOOKOUT
1976-77 | 16mm | color | sound | 46'00
Tijdens ons laatste bezoek aan Stradbroke Island, Queensland waar we begin jaren zestig hadden gefilmd, waren we ontzet over de impact van het laissez-faire toerisme op het landschap en de zandwinning in de duinen. Moedwillig richtten we de camera naar de zee en hielden hem daar.
Ocean at Point Lookout begint met met freeze-frames van het oceaanoppervlak die zich ontwikkelen tot volledige oceaanbewegingen, wat de evolutie van de oceaan uit 'atomen' van licht suggereert. Vervolgens worden er verschillende strategieën gebruikt en verkend in het verdere verloop van de film: het gebruik van lange beeld- en geluidsstroken, het manipuleren van de relatie tussen een bepaald beeld en geluid, of stilte, het ‘testen’ van de geluiden tegenover een beeld en het spelen met de verwachtingen die een kijker in dit opzicht bij een film heeft. De stemmingen van de zee, stormen, kalme dagen, zonsondergangen, nacht, zijn gekoppeld aan de veranderende kwaliteit van het beeld, verkregen door te filmen op verschillende soorten film. Gekozen scènes worden bekeken door drie standaard cameralenzen om de verschillende informatie te observeren die elke lens bijdraagt. De camera keert herhaaldelijk terug naar de horizon als een constant element in de veranderende omstandigheden van weer en licht.