De eerste artistieke praktijken en discussies rond digitale technieken gaan terug tot in de jaren 60. Maar het is vanaf de begin jaren ‘80 dat de nieuwe- en elektronische media een snel groeiende ingang in de kunsten vinden. Zowel binnen design (grafische vormgeving, productdesign, architectuur), alsook perfor- mance, muziek, film/video en installatiekunst - wordt er ontrafeld en geëxperimenteerd en vormt de digi- tale techniek een breed, en in alle opzichten grensoverschrijdend medium en sleutel die nieuwe werelden opent. Wereldwijd ontstaan er organisaties die zich op deze ontwikkelingen toeleggen: Ars Electronica (Linz), ZKM (Karlsruhe), Transmediale (Berlijn) De Waag (Amsterdam), LABoral (Gijon), Rhizome (New York), V2 (Rotterdam) groeien tot toonaangevende spelers binnen een bij uitstek multi-, trans- en cross disciplinair veld.

Hoewel deze cross-over mentaliteit vandaag de dag als een van haar grootste sterktes mag worden beschouwd, werkt deze kwaliteit ook tegen het veld. Omdat dit ‘genre’ zichzelf telkens opnieuw uitvindt, juist omdat de materialiteit en technieken die haar definiëren heel snel veranderen, mede onder invloed van de artistieke praktijken zelf! Deze instabiele factor en sterk experimentele aard van de mediakunst maakt het haar moeilijk om voet aan de grond te krijgen in de traditionele kunstwereld. De nieuwe manie- ren om kunstvormen te ervaren die ze heeft helpen inluiden - zoals interactiviteit, participatie, immersie en intermedialiteit - vallen ook lang buiten het gebruikelijke referentiekader van grote instellingen, het publiek en de kunstcritici.

In 1999 initieert een groep kunstenaars onder leiding van informaticus, multimedia ontwerper en CD ROM producent Yves Bernard het interactive Media Art Laboratory, met het doel om “artistieke vormen en creatieve praktijken te ondersteunen, die ontstaan uit het samenbrengen van informatica, telecommu- nicatie, netwerk, media en digitale fabricage”. Dankzij het sterke netwerk van de leden en de uniciteit van de organisatie, vindt iMAL al snel zijn weg naar naar het internationale circuit, waar iMAL met tentoon- stellingen en Summer Workshops bijdraagt aan het discours dat hier wordt gevoerd en het openen van deze wereld naar een breder publiek.

In 2007 opent iMAL aan het kanaal, op de Koolmijnenkaai 30 in Sint-Jans-Molenbeek, het Centrum voor Digitale Cultuur en Technologie. Op de beschikbare 680 m2 wordt in de loop van de jaren een sterk pro- gramma van tentoonstellingen, lezingen, residenties en workshops uitgebouwd. In 2012 wordt hier ook het FabLab het eerste creatief atelier voor digitale fabricage in de Brusselse regio, aan toegevoegd.
Sinds haar start biedt iMAL ondersteuning aan kunstenaars in de vorm van residenties, zowel tijdens hun onderzoeksfase als tijdens de productie van hun nieuwe creaties. Daarnaast ontwikkelt iMAL ook acti- viteiten rond vorming, onderzoek, experiment en sociale educatie. De Summer Workshops stammen al van 2005 en richten zich op een breed scala aan deelnemers met interesse in open source software en hardware (Processing, Arduino, RaspBerry Pi en Blender). In 2013 ontstaan de eerste CreativeFabs, die zich heel specifiek richten op studenten van Brusselse Kunsthogescholen die hier kennismaken met de nieuwe artistieke, technische en grafische mogelijkheden via digitale fabricage en organiseert het FabLab vormingen rond de specifieke machines alaar (3D-printers, lasersnijmachine, freesmachine).

iMAL organiseert symposia, masterclasses en informele publieke ontmoetingen rond kunst en weten- schap en digitale innovaties, waarbij creatieve experten en onderzoekers worden samengebracht met een publiek.

In deze periode organiseert iMAL enkele opmerkelijke internationale groepstentoonstellingen zoals “ART+GAME” (2006, met o.a. Jodi, Angelo Vermeulen, Julian Oliver, Walter Langelaar, ...), of “Holy Fire” (2008, met o.a. Cory Arcangel, Lab[Au], Golan Levin, Olia Lialina & Dragan Espenschied, 01001011101101. org, C.E.B. Reas, Charles Sandison, ubermorgen.com, ...). Daarnaast organiseert iMAL ook specifieke tentoonstellingen die het werk belichten van zowel opkomende en gevestigde kunstenaars (Felix Luque, Miguel Chevalier, ...), actieve collectieven (Overtoon), of historische pioniers van digitale kunst (Peter Beyls, William Latham).

Als een lab dat nieuwe technologieën in vraag stelt en tools wilt aanreiken aan kunstenaars en makers, initieerde iMAL een reeks workshops en masterclasses zoals “New Brave World” (ubiquitous computing, IoT, geolocative media, in 2008-2009), “Artvertising Brussels” (A.R., met Julian Oliver, 2010), “Projection On Forms And Spaces” (videomapping, met HC Gilje, 2011), of “Generator.x 3.0” (generatieve kunst met digitale fabricage, met Marius Watz, 2012).

Vanaf de eerste tentoonstelling in 2000 (met m-Cult, Helsinki) heeft iMAL altijd veel aandacht geschon- ken aan internationale samenwerkingen. Als organisatie nam iMAL ook deel aan verschillende internati- onale projecten zoals het onderzoeksproject Virage (prototyping an interactive sequencer for intermedia arts, 2008-2010), het Media Facade Facade Festival (2010) of Connecting Cities (Creative Europe-pro- ject rond stedelijke digitale media, 2013-2016).

In haar werking blijft iMAL trouw aan de functie van laboratorium waar internationale en lokale kunste- naars en onderzoekers een klankbord vinden voor hun artistieke werk en onderzoek en biedt ze tegelijk zichtbaarheid aan praktijken die zich in de luwte van de kunstwereld ontwikkelen.

Ondertussen raast de digitale revolutie door en beheerst ze - in minder dan 25 jaar na de lancering van de eerste Personal Computer - alle maatschappelijke domeinen: financiën, onderwijs, media, handel, trans- port, politiek... En niet alleen de openbare orde, maar ook onze privé levens. Android, AI, XR, VR, ... we hebben het einde nog niet gezien.

iMAL is zich bewust van de groeiende maatschappelijke rol, dat een centrum voor digitale cultuur en technologie zou moeten kunnen opnemen. In 2014 schrijft ze een ambitieus voorstel voor EFRO - Eu- ropees Fonds voor Regionale Ontwikkeling - dat een verdubbeling van de beschikbare ruimte (van 600 naar 1200 m2) voorziet in het pand waarin iMAL zich bevindt, in combinatie met een verbreding van iMALs opdracht, nl een sterk programma op het gebied van sociale cohesie en integratie.
In 2015 keurt de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest project CASTII (Center for Arts, Scien- ces, Technologies, Innovation & Integration) goed. De ondersteuning van 2.793.534 EUR over een peri- ode van 4 jaar zal iMAL de mogelijkheid geven om haar infrastructuur te verdubbelen en het FabLab te vergroten en breder uit te rusten en de zichtbaarheid in het stedelijk weefsel rondom het kanaal verhogen.

De middelen voorzien daarnaast ook de ontwikkeling van een uitgebreid activiteitenprogramma dat wordt gerealiseerd in samenwerking met lokale sociale partners MOVE (het voormalige LES,
Lutte contre l’exclusion sociale), MCCS (Maison des Cultures et de la Cohésion sociale
van Molenbeek. De doelgroep is de lokale Molenbeekse en Brusselse bevolking (waaronder specifiek jongeren en kansarmen), die via het digitale kennis kunnen maken met creativiteit en sociale innovatie en de culturele activiteiten in iMAL.

Een ander groot succes is het Fablab Mobiel project. Een aanvraag hiervoor werd in 2017 door een consortium van bestaande uit iMAL, BeMaker, de Scientothèque en het Expérimentarium van de ULB, FabLab Brussel en Erasmushogeschool Brussel, OpenFab en VéloM2 en LES ingediend en aanvaard voor financiering door Innoviris (Brussels Gewest). Dit tweejarige project, dat uiteindelijk in 2018 van start gaat, is gericht op STEAM voor jongeren. iMAL draagt 100.000 euro bij aan het project om te helpen met het creatieve aspect artistieke creativiteit door middel van digitale technologie.
Samen met de partners van FabLab’Ke worden er 106 inleidingen en workshops verzorgd bij openbare evenementen (Printemps des Sciences, I LOVE SCIENCE, Irisfeest,
Brussels Smart City e.a.), scholen. FabLab.iMAL/FabLab’Ke bereiken hier zo’n 1800 jongeren. Het hele programma heeft een bereik van 6.200 jongeren in Brussel.
https://web.archive.org/web/20190504005424/http://fablabmobile.brussels/
Een ander traject dat aandacht verdient is Fablab Solidaire. Dankzij een sponsoring van de Stichting Oranje Stichting (Frankrijk en België), dat de aankoop van een zeer grote cnc-houtfreesmachine mogelijk maakt. iMAL start een digitaal houtbewerkingsproject - eerst in samenwerking met onze directe buren Atelier Groot Eiland, een sociale-onderneming die werkloze of kwetsbare volwassenen opleidt. Dit pro- ject wordt in 2020 opgevolgd door een samenwerking met Recyclart Fabrik. Alhoewel iMAL een echt lab is en geen productie atelier, stimuleert dit project om na te denken over het potentieel van een circulair productie-systeem en kleinschalige lokale economie.
Meer hierover is te vinden onder https://cohesion1080cohesie.org/ https://fablabke.be/ http://boiteaoutils.imal.org

Deze periode in de geschiedenis van iMAL wordt gekenmerkt door een reeks conferenties en workshops over onderwerpen als het behoud van ons digitale erfgoed (2015), de blockchain (“Blockchain. Fact. Fic- tion. Future.”, 2016), nieuwe vormen van politieke organisaties via nieuwe technologieën (“So, What about politics?”, met Bram Crevits, 2017), of het peer-to-peer web (“Reclaim the Web!”, 2018). In het kader van Transmediale 2019 organiseert iMAL, in samenwerking met critica Josephine Bosma, een COP-geïn- spireerde “unconference”, in een poging een akkoord te bereiken over hoe de digitale omgeving open en gezond te houden.

Grote tentoonstellingen tijdens deze jaren sluiten aan bij die vragen, zoals “Welcome to the Future” (100 kunstwerken uitgegeven op cd-roms en floppy’s, met o.a. Laurie Anderson, Zoe Beloff, Lynn Hershman Leeson, John Maeda, Suzanne Treister), “Anarchronism” (met o.a. James Bridle, Martin Howse, Société Anonyme, Weise 7), “Extinct Memories” (Grégory Chatonsky & Dominique Sirois), “Shiv Integer” (Mat- thew Plummer-Fernandez & Julien Deswaef) of “Ways of Connecting” (Evan Roth, Raphaël Bastide).

Als gevolg van onvoorziene vertragingen in de bouw is de renovatie nog in volle gang als het CASTII pro- gramma tegen eind 2019 ten einde loopt. Het onder CASTII ontwikkelde programma komt noodgedwon- gen tot een (tijdelijke) stilstand, de eigen werking die nieuwe middelen en nieuwe subsidies zou moeten genereren kan niet worden opgestart. Ondanks het stof en grote achterstand in de bouw, besluit iMAL het nieuwe gebouw toch eenmalig - bij wijze van voorproefje - voor het publiek te openen. iMAL at Work - een 4 daags festival samengesteld door curator Ana Ascensio biedt een bloemlezing aan performances, een expo en activiteiten zoals deze de toekomst van iMAL zullen kleuren. iMAL at Work wordt met meer dan 1000 bezoekers een groot succes.

Op volle kracht wordt er toegewerkt naar de officiële opening in maart 2020. Deze ambitieuze internatio- nale co-productie Quantum, In Search of the Invisible zal de toon moeten zetten voor een herrezen iMAL. De opening is opnieuw een succes, maar COVID-19 doorkruist de plannen van de grootse aanpak die hierop had moeten volgen. Met het stilvallen van het publieke leven, verdwijnt ook de dynamiek die cruci- aal is als hefboom voor een op groei gerichte beleid.

De zomer van 2020 biedt iMAL plek aan een heel aantal residenten, die hier - COVID proof - hun werk kunnen voortzetten. Onder andere co-produceert iMAL een serie van nieuwe werken van het kritische collectief DISNOVATION, die in het najaar in iMAL worden gepresenteerd onder de titel ‘Post Growth’. De waarde van iMAL als werkplek, partner en steunpilaar voor productie wordt nog eens helder en ook de werking van het vernieuwde Fablab blijkt - binnen de beperkingen van de sanitaire restricties - een zeer welkome infrastructuur voor kunstenaars die hier hun onderzoek ontwikkelen.

Na de heropening van de sector voor de tentoonstelling activiteiten volgt in 2021 een periode waarin iMAL via een intensief programma de capaciteit van zowel het team als het gebouw test. In januari 2021 presenteren we de installatie SUB van Kurt Hentschläger, die met meer dan 2000 bezoekers de ver- wachtingen sterk overstijgt. Er volgen 15 residenties, 6 kleinere tentoonstelling, zoals bijvoorbeeld de pre- sentatie van Anne-Marie Maes, in samenwerking met Pilar (VUB), en nog de twee grote tentoonstellingen Hyperorganisms en Swipe Right waarvoor we enerzijds een groeiend publiek weten te interesseren, maar de limieten van onze capaciteit ook heel sterk voelen. Terwijl we dankzij de positieve publieksreactie en een sterk geëngageerd artistieke veld de rol van en nood aan iMAL sterk voelen, wordt ook duidelijk dat dit zonder financiële en menselijke versterking op termijn niet vol te houden is.

Sinds de inhuldiging van het iMAL FABLAB in 2012 hebben heel wat residenten en leden projecten ontwikkelt met de tools en machines die het Fablab van iMAL aanbiedt. Eind September – Begin oktober 2021 bracht de gratis expo XYZ – A Fablab Showcase meer dan 20 projecten samen die tussen 2019 & 2021 het licht zagen in het Fablab van iMAL.

Ondanks de moeilijke omstandigheden kon iMAL in 2020-2021 toch enkele evenementen organiseren zoals Localisme; een samenwerking tussen het Fablab & HIER waar vele lokale initiatieven een presenta- tie kwamen geven en interessante discussies tussen de deelnemers ontstonden.
Deze periode lijkt hét moment om een aantal zaken vanuit een geactualiseerd perspectief en met gezond realisme opnieuw te bekijken: het spanningsveld tussen de schaal van de ambities en financiële realiteit, de noden in het veld en hoe hierop te reageren binnen de bestaande capaciteiten, de manier van besturen en de interne prioriteiten, de verhouding tussen wat er wordt beloofd en kan worden waargemaakt...

De oefening zal in de zomer van 2021 leiden tot een radicale transitie binnen de organisatie. Er ontstaat een horizontale organisatie die kiest voor een piste die de oorsprong van iMAL als werkplaats en labora- torium weer in het middelpunt zet, maar de nood aan publieke initiatie en reflectie hier direct aan koppelt. De algemene vergadering wordt uitgebreid en het bestuur vernieuwd. Yves Bernard besluit na 20 jaar de fakkel door te geven en in augustus 2020 treedt Lucia Garcia aan, voormalig directeur van LABoral in het Spaanse Gijon. Met haar expertise zullen we iMAL in de komende jaren kunnen uitbouwen tot een orga- nisatie die de verschillende elementen van de werking in evenwicht brengt. Hierin krijgen de voorstellen die iMAL formuleerde binnen het CASTII project opnieuw een plaats, in een vanuit een holistisch gedach- tegoed samengestelde werking.